lis 25, 2023 admin Brak komentarzy

Transport międzynarodowy wymaga przygotowania stosownej dokumentacji przewozowej. W przypadku frachtu morskiego za najważniejszy dokument umożliwiający przewóz towarów na skalę międzynarodową uchodzi konosament. Co to jest za dokument i co powinien zawierać? 

Co to jest konosament morski?

Konosament, zwany także z języka angielskiego bill of lading, to dokument używany w transporcie morskim, który pełni funkcję potwierdzenia odbioru i załadunku towarów na pokład statku. Innymi słowy, jest to morski list przewozowy. Dokument ten jest dostarczany do odbiorcy ładunku, na podstawie którego może odebrać towar w porcie docelowym. Ciekawostką jest, że konosament jest również papierem wartościowym, którym można handlować. W efekcie osoba, która nabędzie konosament, zyskuje tym samym nie tylko prawo do odbioru transportowanego ładunku, ale także do dysponowania nim. 

Warto dodać, że konosament nie jest jednoznaczny z umową dotyczącą warunków transportu ładunku. 

Konosament, czyli morski list przewozowy wystawiany jest przez armatora lub spedytora. Wydaje się go w kilku egzemplarzach, z których każdy ma charakter oryginału. Jeden z oryginałów przekazywany jest przez przewoźnika osobie odpowiedzialnej za załadunek po przyjęciu towaru na statek. 

Co powinien zawierać morski list przewozowy?

Bill of landing wystawiany jest zgodnie z zapisami Kodeksu Morskiego (art. 136 par.1), który szczegółowo określa, jakie zapisy powinny się w nim znaleźć. Konosament musi określać przewoźnika, załadowcę, nawę statku oraz wskazywać odbiorcę ładunku lub stwierdzenie, że dokument został wystawiony na zlecenie lub okaziciela. W morskim liście przewozowym powinien się znaleźć zapis określający ładunek z uwzględnieniem jego rodzaju, miary, objętości, liczby sztuk, ilości lub wagi towarów. Bill of landing wskazuje również znaki główne niezbędne do identyfikacji ładunku (np. znaki na poszczególnych sztukach ładunku lub jego opakowaniu -np. kontenerze). W konosamencie określa się także stan ładunku i jego opakowania. Ważnym zapisem jest wskazanie frachtu i innych płatności wobec przewoźnika oraz wskazanie, czy zapłata została zrealizowana, czy będzie wykonana stosowanie do postanowień umowy przewozu. Morski list przewozowy musi zawierać datę i miejsce wystawienia oraz określenie miejsca załadunku i rozładunku. W dokumencie wskazuje się liczbę wydanych oryginałów. Każdy konosament musi być także podpisany przez przewoźnika lub kapitana statku. 

Jakie są rodzaje konosamentów

Transport morski umożliwia elastyczne podejście do potrzeb nadawców i odbiorców. Dlatego też wprowadzono kilka różnorodnych morskich listów przewozowych umożliwiających uwzględnienie specyficznych potrzeb każdego transportu. 

W obrocie międzynarodowym wykorzystuje się kilka rodzajów konosamentów. Wśród nich można wyróżnić: konosament załadowania (Shipped) i przyjęcia do załadunku (Received for Shipment), konosament liniowy i czarterowy, konosament elektroniczny, bezpośredni, zwykły i przeładunkowy. Warto dodać, że konosament może także odnosić się do stanu przyjętego na pokład towaru — Clean Bil of Lading informuje o towarze, w którym nie stwierdzono naruszenia opakowania lub wad towaru, a Dirty Bil of Lading wskazuje na zastrzeżenia w stosunku do opakowania lub stanu towaru. 

Morski list przewozowy może różnić się także z powodu sposobu przewozu ładunku. Konosament zwykły wskazuje na przewóz jednym statkiem do portu docelowego bez konieczności przeładunku. Konosament bezpośredni wskazuje natomiast na możliwość przeładunku w innych portach i zmianę przewoźników w przypadku przewożonego ładunku.  

Morskie listy przewozowe mogą się różnić także ze względu na osobę wystawiającą oraz odbiorcę ładunku. Konosament może być wystawiany przez armatora lub spedytora. Jednocześnie powinien on określać odbiorcę ładunku. W tym przypadku może nim być osoba wskazana w liście przewozowym (konosament imienny), osoba wskazana w dokumencie lub każda, która nabyła do tego prawo np. poprzez zakup konosamentu jako papieru wartościowego (konosament na zlecenie) oraz każda osoba posiadająca list przewozowy (konosament na okaziciela).