List przewozowy jest jednym z podstawowych elementów procesu transportowego. Przewóz towarów wymaga wystawienia dokumentu przewozowego, który jest jednocześnie potwierdzeniem zawarcia umowy pomiędzy przewoźnikiem a nabywcą usługi. Jaką rolę pełni list przewozowy i co powinien zawierać?

Co to jest list przewozowy

List przewozowy to dokument, który jest wprowadzony w transporcie krajowym i międzynarodowym potwierdzający zawarcie umowy na przewóz towarów. Dokument przewozowy wystawiany jest przez wykonawcę usługi — na przykład firmę transportową. Określa on warunki transportu oraz szczegóły dotyczące przywożonych towarów. Jest jednocześnie potwierdzeniem faktu, że wykonawca (firma transportowa) podjął się realizacji usługi przewozu. List przewozowy jest najczęściej przygotowywany przez usługobiorcę i usługodawcę — czyli przez firmę przewozową i nadawcę  przewożonego towaru.

Zazwyczaj list przewozowy wykonany jest w czterech egzemplarzach. Każdy z nich ma inne przeznaczenie i dedykowany jest innemu podmiotowi. Oryginał listu przewozowego (zazwyczaj w kolorze niebieskim) najpierw pozostaje u przewoźnika, a następnie po zrealizowaniu usługi transportowej trafia do odbiorcy. List przewozowy w kolorze czarnym (tzw. grzbiet) jest egzemplarzem, który pozostaje u przewoźnika w miejscu nadania. Ceduła w kolorze zielonym służy przewoźnikowi do pozyskania pokwitowania odbioru towaru przez odbiorcę. Wtórnik natomiast — czyli list przewozowy w kolorze czerwonym przekazywany jest nadawcy jako kopia oryginalnego dokumentu transportowego.  

Dlaczego jeden list przewozowy wykonany jest w aż 4 egzemplarzach? Taki dokument przewozowy po podpisaniu musi trafić zarówno do przewoźnika, jak i do nadawcy — w tym celu wystawiany jest wtórnik (dla nadawcy) i grzbiet (dla przewoźnika). Jednocześnie konieczne jest, aby kierowca przewożący ładunek dysponował oryginałem listu przewozowego, jaki wraz z ładunkiem przekaże odbiorcy oraz cedułą, na której uzyska potwierdzenie odbioru przez adresata. Co więcej, list przewozowy jest dokumentem CMR, który w trakcie transportu może być kontrolowany przez służby celne. To na podstawie zawartych w liście przewozowym informacji celnicy mogą ustalić czynności — na przykład określą wysokość opłat celnych. 

Każdy model transportu posiada własne dokumenty przewozowe. Dlatego też, korzystając z transportu kolejowego, powinieneś postarać się o otrzymanie kolejowego listu przewozowego. W przypadku frachtu morskiego, do przesyłki powinien być dołączony morski list przewozowy itd.

Jakie informacje powinien zawierać list przewozowy?

Zakres informacji, które powinny znajdować się w liście przewozowym, określa ustawa Prawo przewozowe oraz konwencja CMR. Co to jest CMR? CMR jest jednym z międzynarodowych porozumień dotyczących przewozu towarów, które określają prawa i obowiązki strony umowy przewozowej, a także udziały w przewozie towarów. Umowa CMR określa kwestie takie jak warunki przewozu, odpowiedzialność za koszty, dokumenty przewozowe, terminy dostawy, ubezpieczenia i kary za szkody wyrządzone towarowi podczas transportu.

 Warto podkreślić, że w myśl obowiązujących przepisów nie ma obowiązku sporządzania listu przewozowego do każdorazowej usługi transportowej. Jednakże zawarte w nim informacje mogą znacznie ułatwić rozwiązanie problemów związanych na przykład z kontrolą ładunku. 

Jakie zatem informacje powinien zawierać list przewozowy? Powinien on jasno wskazywać nadawcę, przewoźnika i odbiorę przewożonego towaru. Może określać także dodatkowe elementy (np. wskazania co do transportu) czy np. sposób rozliczenia. Ponadto dokument transportowy powinien zawierać także opis przesyłki, w tym liczbę paczek, sposób opakowania, masę przewożonego ładunku czy jego wartość. Do listu przewozowego wino być dołączone oświadczenie nadawcy dotyczące stanu ładunku. Dokument CRM powinien również określać sposób postępowania z przesyłką w sytuacji, kiedy realizacja usługi transportowej będzie niemożliwa. W liście przewozowym firmy transportowe zawierają często także zapis, który umożliwia kierowcy nadzór nad załadunkiem i rozładunkiem. Dokument przewozowy jest również swego rodzaju zabezpieczeniem dla nadawcy, który na jego podstawie może dochodzić roszczeń w przypadku reklamacji nieprawidłowo wykonanej usługi.